Zdiagnozowano u Ciebie alergię typu III. Rozpoczynasz dietę eliminacyjną? Masz wątpliwości co do podstawowych zasad jej stosowania? W poniższym artykule przedstawiam podstawowe zasady terapii żywieniowej na podstawie badania Imu Pro. Jeśli nie znajdziesz w nim odpowiedzi na nurtujące Ciebie wątpliwości i pytania – napisz na forum. Odpowiedzi udzielam w każdą środę.

Podstawowe zasady diety eliminacyjnej z rotacją.

Terapia żywieniowa alergii pokarmowej typu III polega na wyeliminowaniu z diety wszystkich produktów i składników, na które stwierdzono alergię. Stosowana dieta powinna jednocześnie spełniać wymogi diety eliminacyjnej i rotacyjnej. Podkreślić należy fakt, że to eliminacja produktów a nie rotacja stanowi element leczniczy diety.

Dieta eliminacyjna:

• polega na stałym lub okresowym wyłączeniu z jadłospisu produktu lub grupy produktów, na które stwierdzono alergię;
• eliminacji podlegają nie tylko konkretne produkty, na które stwierdzono alergię, ale również wszystkie produkty pochodne oraz te, które zawierają go w swoim składzie;
• wyjątek od zasady eliminacji wszystkich produktów, na które stwierdzono alergię stanowi sytuacja, w której nie ma możliwości odpowiedniego zbilansowania jadłospisu pod względem jego wartości odżywczej przy wykorzystaniu tylko dozwolonych do spożycia produktów. Grupę produktów dozwolonych do spożycia stanowią te, na które nie stwierdzono alergii. Konieczne jest wtedy wprowadzenie wybranych produktów z grupy produktów alergizujących. O wyborze wprowadzanych produktów decyduje dietetyk, kierując się ich wartością odżywczą, tym samym przydatnością w jadłospisie. Produkty te powinny być wprowadzane do diety ze ścisłym uwzględnieniem zasady rotacji;
• należy zwrócić uwagę na fakt, że usunięcie z diety danego produktu z jednej strony eliminuje możliwość wystąpienia objawów alergii, natomiast z drugiej pozbawia organizm ważnych, niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania składników odżywczych. Stąd bardzo ważne jest odpowiednie zbilansowanie diety pod kątem wartości odżywczej. Szczególnie w przypadku, kiedy dieta jest stosowana przez kobiety ciężarne i kobiety karmiące. Jak również w przypadku zastosowania diety u dzieci;
• wyeliminowanie z codziennego spożycia produktów, które nie są podstawą codziennej diety, takich jak owoce morza, orzechy, czekolada, cytrusy, wydaje się stosunkowo proste. Trudniej wyeliminować produkt, który zgodnie z przyjęta tradycją stanowi podstawę codziennego spożycia lub jest bogatym źródłem podstawowych składników odżywczych (białka, tłuszcze, węglowodany) oraz witamin czy składników mineralnych. Do grupy takich ważnych dla odpowiedniego stanu odżywienia produktów zaliczamy produkty zbożowe, nabiał i produkty mleczne oraz jaja;
• ważne jest aby zbilansowaniem diety eliminacyjnej zajął się doświadczony dietetyk, ponieważ tylko prawidłowo ustalona dieta eliminacyjna nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, nawet jeśli jest stosowana dłuższy czas. Odpowiednio zbilansowana dieta eliminacyjna nie stanowi również zagrożenia dla zdrowia kobiety ciężarnej czy karmiącej ani dla jej dziecka.

Dieta rotacyjna:

• produkty na które nie stwierdzono alergii powinny być spożywane w systemie rotacyjnym. Rotacji w diecie podlegają również produkty, na które stwierdzono alergię, a które zostały wprowadzone do jadłospisu, ze względu na konieczność odpowiedniego zbilansowania diety pod względem wartości odżywczej;
• produkty spożywcze z tej samej „rodziny” (grupy) mogą być spożywane tylko jednego dnia, ponowne spożycie tych produktów dozwolone jest dopiero po 3 dniach przerwy czyli dnia 4 i znowu tylko w jeden dzień;
• produkty z danej grupy należy spożywać tego samego dnia diety. Na przykład jaja powinny być spożywane w tym samym dniu co mięso drobiowe, a wołowina i cielęcina powinna być spożywana w tym samym dniu co mleko i jego przetwory;
• o przynależności produktów do „rodziny” (grupy) w przypadku produktów pochodzenia roślinnego decyduje ich pokrewieństwo botaniczne, a w przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego ich przynależność zoologiczna. Na przykład do rodziny dyniowatych zaliczamy cukinię, dynię, melon, ogórki;
• stosowanie zasady rotacji w diecie eliminacyjnej redukuje ryzyko wystąpienia alergii na te produkty spożywcze, które były wcześniej dobrze tolerowane. Rotacyjne spożywanie produktów w diecie ma zapobiec przeciążeniu organizmu produktami spożywczymi, będącymi substytutami (zastępnikami) produktów alergizujących. Niestety często zdarza się, że zamiana produktów alergizujących na inne produkty (substytuty), może wywołać alergię na te właśnie, nowe produkty w diecie. Na przykład zastąpienie produktów z pszenicy tylko produktami kukurydzianymi może w ciągu kliku- kilkunastu tygodni wywołać alergię na kukurydzę i jej pochodne;
• w diecie rotacyjnej dopuszcza się codzienne stosowanie wody, herbaty (biała, czarna, czerwona, zielona) z wyjątkiem herbat owocowych, które można wypijać tylko w dniu, w którym dozwolone jest spożywanie owocu, z którego jest otrzymywana dana herbata;
• w diecie rotacyjnej dopuszcza się codzienne stosowanie soli, cukru, olejów roślinnych, masła klarowanego (masło pozbawione białka mleka) oraz margaryn roślinnych bezmlecznych (bez dodatku masła).

Dodatkowe zalecenia diety elimnacyjnej:

• składniki każdego posiłku powinny być ograniczone do możliwie jak najmniejszej ilości;
• ilość spożywanych produktów powinna być utrzymywana na niewielkim poziomie;
• należy zadbać o to, by spożywać jak najwięcej potraw przygotowywanych z produktów z upraw ekologicznych;
• należy unikać żywności wysokoprzetworzonej (zupy w proszku, ciasta w proszku) oraz gotowych potraw przygotowywanych przemysłowo (naleśniki, pizza, pierogi).

Powracanie do wprowadzania produktów alergizujących do codziennego spożycia:

• po dłuższym okresie eliminowania niektórych alergenów z diety układ immunologiczny może zacząć je lepiej tolerować. Dzieje się tak dzięki przyspieszeniu procesów odnowy morfologicznej i czynnościowej błony śluzowej przewodu pokarmowego, które są spowodowane odpowiednimi zmianami ilościowymi i jakościowymi w diecie;
• nie należy wprowadzać produktów alergizujących przed upływem zaleconego czasu eliminacji;
• nie należy wprowadzać produktów alergizujących w przypadku kobiet, które będąc na diecie eliminacyjnej zaszły w ciążę i w czasie kiedy karmią piersią. Podyktowane jest to zagrożeniem „przekazania” predyspozycji do alergii dziecku. W takim wypadku konieczne jest również stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety eliminacyjnej, najlepiej pod opieką doświadczonego dietetyka;
• nowe, dotychczas alergizujące produkty powinny być wprowadzane stopniowo, kolejno i osobno;
• nowe, dotychczas alergizujące produkty powinny być wprowadzane również z uwzględnieniem zasady rotacji. Czyli dany produkt i produkty go zawierające wprowadzany jest do spożycia tylko w jeden dzień, następnie należy zrobić 3 dni przerwy w jego spożyciu.

Monika Frank – Dietetyk,

Instytut Mikroekologii w Poznaniu